Tana Toraja - 1

Tana Toraja - 1
Op maandag 22 juli zijn we uit Makassar vertrokken, ondanks de beroving van zondag toch nog redelijk geslapen, al heeft Janke nog wel pijn aan haar heup en bovenbeen, die ook flink blauw worden.
De reis gaat naar Tana Toraja, dat is wel een dagreis: eerst langs de kust naar het noorden en dan vanaf Parepare het binnenland in. We starten om 9 uur, nadat Bertus ons de verdere details heeft gegeven van wat hij voor ons geregeld heeft. Dat blijken in alle plaatsen de hotels die we zelf ook uit de onely Planet gehaald hadden. Mooi dus. Ook krijgen we ons ticket voor Menado-Jakarta op 21 augustus. Nog een hele maand voor de boeg dus, op Sulawesi.
Onze chauffeur, Tono, zal tot Ampara bij ons blijven. Hij stopt regelmatig bij uitzichtspunten, voor de lunch (met uitzicht op zee) en koffie (met mooi uitzicht op de bergen). Uiteindelijk komen we na een lange dag na 8 uur 's avonds in Rantepao aan. We ontmoeten bij het hotel onze gids, lopen nog even het stadje in voor een hapje en gaan dan snel naar bed in onze zeer ruime kamer (in een prachtig traditioneel Toraja huis).
Op dinsdag 23 juli worden we al vroeg wakker van allerlei geluiden: de moskee, maar ook een oefenend christelijk dameskoor in ons hotel. We gaan ook al redelijk vroeg op pad, want vandaag is er de gelegenheid om een begrafenis-ceremonie te bezoeken. Dat is een van de meest kenmerkende onderdelen van de aparte cultuur hier, waarin christendom is verweven met allerlei oudere geloven. Als iemand overlijdt blijft die in eerste instantie thuis, totdat de familie de tijd heeft gehad om voor een passende ceremonie te zorgen, qua organisatie en financien. Er komt nogal wat voor kijken omdat een zeer brede kring van familie, verwanten en bekenden voor het drie dagen durende feest wordt uitgenodigd, maar ook anderen, zoals toeristen, zijn van harte welkom. Voor dat hele gezelschap worden rond het huis van bamboe tientallen platforms voor de gasten en ook een grote ontvangstruimte voor de familie gebouwd. Een belangrijk onderdeel van de ceremonie is het offeren van buffels en varkens. Een beetje begrafenis vraagt toch minstens om 12 buffels, die hier zo'n 2000 - 3000 Euro per stuk kosten. De varkens worden meegenomen door de gasten, van wie ook een bijdrage verwacht wordt (voor ons is een slof sigaretten een goede bijdrage).
Bij de ceremonie van vandaag gaat het om een twee jaar geleden overleden man, die in een kist op het bordes staat. Als we rond 9 uur aankomen worden we ontvangen en op een platform geplaatst. We zijn net op tijd voor het slachten van de 4 buffels die vandaag aan de beurt zijn. Dat is een bloederige aangelegenheid; halsslagader en luchtpijp worden doorgesneden en dan bloedt het beest vrij snel dood. Vrijwel onmiddellijk begint een groep slagers het dier te villen en verder te ontleden. Het vlees is voor een deel bestemd voor de maaltijd hier, maar wordt verder in stukken aan de gasten mee naar huis gegeven.
Intussen komen een voor een de delegaties uit verschillende dorpen aan, elk vooraf gegaan door een aantal krijsende varkens die aan bamboe stokken worden meegedragen. Die worden wat onceremonieel voor de familie neergelegd. Nadat het gezelschap is getrakteerd op koffie en taart en na wat traditionele zang en dans worden de varkens door de gasten weer meegenomen om elders op het terrein geslacht te worden. Ook de varkens worden snel verder verwerkt en uitgedeeld.
Het wordt een zeer levendige bijeenkomst die een merkwaardige mengeling is van enerzijds groepen verwanten die op waardige wijze repect komen betonen aan de op hun paasbest in traditionele kledij uitgedoste familie van de overledene en anderzijds een bloederige slachtpertij, die iedereen overigens kennelijk als een vanzelfsprekend onderdeel van het geheel ziet. Een van de mooi geklede dames komt thee en koekjes brengen aan de slagers, die daar midden tussen de kadavers van gaan zitten eten en drinken. De vrouw krijgt behalve de lege kopjes ook nog een royale homp vlees mee.
Een fascinerende gebeurtenis, al met al. Aan het begin van de middag, als ook de lunch wordt geserveerd, krijgen de belangrijkste gasten de koppen van de buffels uitgedeeld. Wij hebben er dan zo'n 4 uur gezeten en vinden dat we een voldoende indruk gekregen hebben.
Na een eenvoudige lunch gaan we verder naar het dorp Londo, waar we feitelijk het vervolg te zien krijgen. Na de begrafenis ceremonie wordt de overledene in een kist bijgezet in een grot of crypte. Hier in Londo gebeurt dat al eeuwenlang in natuurlijke grotten vlak bij het dorp. De kisten worden opgestapeld in deze zeer vochtige omgeving en vallen dan na verloop van tijd uit elkaar. We zien dus recente kisten naast resten van zeer oude en her en der liggen losse schedels. Van sommige overledenen wordt een tau-tau gemaakt, een pop met gelijkenis van de overledene; die worden samen op een balkon bij de grot geplaatst, kennelijk om het geheel te bewaken. Ook dat is een indrukwekkend gezicht.
Dat waren een hoop indrukken op de eerste dag in deze streek, en er komen er nog drie!