Naar Isfahan

Dinsdag vertrekken we uit Hamadan voor de reis naar Qom. Volgens de kaart is dat 320 km, maar de reisbegeleider verzekert ons dat we er in twee uur zullen zijn. Nou zijn de wegen waarover we rijden inderdaad snelwegen over vlak terrein (droog en leeg voornamelijk), maar uiteindelijk doen we er natuurlijk toch 4,5 uur over. Daarom toch eerst maar lunchen in een zeer moderne mall met foodcourt buiten de stad. Qom staat bekend als zeer traditioneel en conservatief, maar daar is hier weinig van te merken. Het is wel een belangrijke bedevaartsplaats omdat Fatima, de zuster van de 7e Imam (uit de 7e eeuw) hier begraven is. Haar graf is opgenomen in een enorm en indrukwekkend gebouwd en gedecoreerd complex, waarvan ook de madrassa (moskee-school) waar Khomeiny werkte en de grondslag legde voor de revolutie van 1979 deel uitmaakt. Dat complex bezoeken we dus onder begeleiding van een vriendelijke geestelijke die goed Engels spreekt en die ons de grote binnenpleinen en de met goud bedekte koepel van de shrine laat zien. De vrouwen uit de groep moeten hier een chador aan, maar die zijn licht en licht gekleurd; de meeste locale vrouwen gaan hier in het zwart gekleed. De sfeer is ontspannen en vriendelijk (zoals we overal hier ervaren hebben). De gids besluit zijn rondleiding met het voorzingen van de eerste soera uit de Koran. Mooie ervaring, al met al. Qom moet ook verder een interessante stad zijn, maar het programma houdt in dat we nog door moeten naar Kashan, nog een aardig eind rijden, weer wat meer bergachtig gebied in. Het is al het eind van de middag dat we in daar aankomen en er is geen tijd meer om daar iets anders te doen dan een kort wandelingetje voor het eten. Even wat drinken in een theetuin die verkoeld wordt met fonteinen.
Woensdag spenderen we de ochtend nog in Kashan, een stad in de woestijn met een stoffig uiterlijk, maar wel een belangrijke pleisterplaats tussen Teheran en Bagdad. Er zijn een aantal erg mooie dingen te zien. In de eerste plaats gaan we naar twee monumentale huizen van rijke handelaren uit de 19e eeuw, Boroujerdi en Tabatabaei. Imposante binnenplaatsen en rijk gedecoreerde ruimten garandeerden een aangenaam leven. Ingenieuze ventilatiesystemen met windtorens zorgen voor verkoeling, net als de fonteinen op de binnenplaatsen. Prachtig stucwerk en schilderingen op muren en plafonds. Dan bezoeken we een moskee die fraai en monumentaal is, maar nu is nog alleen de madrassa op de onderste verdieping in gebruik. Niettemin moeten de vrouwen weer een chador aan. Dan verder naar de bazaar, die hier weer buitengewoon mooi is met een prachtige grote centrale hal voor de tapijtverkopers. We zwerven er een uur in rond en ontdekken allerlei gangen, binnenplaatsen en diverse moskeeen in het complex. Na de lunch (in een restaurant waar alle toeristengroepen samen komen, maar waar het eten wel weer prima is) rijden we door naar de Fin tuinen vlak buiten de stad. Mooi aangelegde tuinen waardoor veel water stroomt dat via aquaducten uit bronnen in de bergen wordt aangevoerd. Een favoriete plaats van allerlei vorsten om zich te verpozen weg van het drukke leven aan het hof. Er is ook een mooi badhuis en diverse paviljoens, ook al weer mooi gedecoreerd. Na een uurtje rijden we verder naar onze bestemming van vandaag, anderhalf uur verderop in de bergen. Onderweg krijgen we, rijdend door een kaal landschap waar niets te zien is, de instructie dat we er absoluut niet mogen fotograferen. Dat mag weer wel zodra er wel wat te zien is, als we de bergen inrijden naar Abyaneh, waar we vannacht slapen in een gezellig ingericht hotel. Abyaneh is een zeer pittoresk en 2500 jaar oud dorp dat tegen een berghelling is gebouwd in bruin leem met stro (adobe). De tijd heeft er schijnbaar stil gestaan, de mensen lopen in hun oorspronkelijke klederdracht en verkopen de gedroogde vruchten die in de boomgaarden onder het dorp verbouwd worden. Op de bergen staan ruines van diverse burchten en in het dorp staan nog een vuurtempel uit de 6e eeuw en diverse moskeeen uit de 11e eeuw. Veel huizen hebben bijzonder mooie oude deuren, versierd met koranverzen om het huis te beschermen en hier en daar met twee kloppers (een voor mannen en een voor vrouwen, zodat duidelijk is wie er open moet doen). Niet verwonderlijk dat inmiddels ook veel toeristen naar dit 'mooiste dorp van het land' de weg vinden. Het is er overigens erg rustig als we er aan het eind van de middag rondlopen en er zijn geen toeristenwinkeltjes enzo (het dorp Masuleh, dat we eerder bezochten, was echt een heel ander verhaal). Prachtige huizen die mooi oplichten in de ondergaande zon; we lopen door de boomgaarden naar een uitzichtpunt op de tegenover gelegen helling waar we een prachtig uitzicht op het hele dorp hebben. Eeuwen geleden heeft het er vast net zo uitgezien, mooi hoor. 's Avonds gezellig en lekker in ons hotelletje gegeten. Afvallen zullen we hier zeker niet met drie forse maaltijden per dag...
Op donderdag rijden we weer verder richting Isfahan. Onderweg stoppen we in Natanz om een zeer oude moskee te bekijken, waarin ook nog een Derwish tempel is opgenomen. Volgens ontwerp uit de 11e eeuw heeft de moskee maar een minaret; tegenwoordige Shiitische moskeeen hebben er twee, soennitische (hier in Iran) een. Decoratie hier ook nog met geglazuurde baksteen (geen keramiek tegels). Met de lunch komen we in Isfahan aan. Een heerlijke plaatselijke specialiteit is beryani, een mengsel van hart, lever en longen van het schaap, eerst gekookt, dan gemalen en daarna als een soort hamburger weer opgebakken, geserveerd met plat brood en munt. Nadat we onze fraaie kamer in het hotel tegenover de belangrijkste brug van Isfahan betrokken hebben lopen we de stad in, over de oude Sio-se Pol brug, waar veel gezinnen pootje baden en zitten te relaxen bij de rivier Zayandeh en door oude hoofdstraat, ook geheel voetgangersgebied. Dan lopen we langs de prachtige Abassi theologische school en door het park rond het Hasht Behesht paleis naar het hoofdplein, het Naghsh-e Jahan plein van ruim 500 m lang en ruim 200 m breed, ontworpen en gebouwd vanaf 1602. Aan twee zijden staan belangrijke moskeeen, aan een derde een paleis en de vierde biedt toegang tot de enorme bazaar. Vandaag kijken we er alleen even rond, lopen een klein stukje de bazaar in en strijken dan neer op een binnenplaats om ons met een heerlijk vruchtensapje te laven. Dan terug naar het hotel voor een gezamenlijk bezoek aan een andere 17e eeuwse brug, de Pol-e Khayu, ook al een heel mooi geval, alleen voor voetgangers en een plek waar, zeker na zonsondergang, heel veel mensen samenkomen. We zitten er nog een tijdje te kletsen met een leuk 16-jarig meisje dat wiskunde studeert, maar eigenlijk tandarts wil worden en naar Canada wil om te studeren. Of ze die mogelijkheid zal krijgen is zeer de vraag, reizen naar islamitische landen is eigenlijk de enige mogelijkheid en daar heeft ze minder zin in. Weer in het hotel geen puf meer in iets anders dan eten in de coffeeshop en naar bed...
Vrijdag weer een dag Isfahan. We beginnen 's morgens in het Chehel Sotun paleis, een prachtig gebouw, oorspronkelijk uit de 17e eeuw, maar na een brand in de 18e eeuw herbouwd, in een grote tuin met veel stromend water. De voorhal heeft enorme zuilen, de centrale zaal is helemaal versierd met enorme schilderijen die de overwinningen van de (uit Turkije binnengevallen) vorsten vieren en de ontvangst van vreemde vorsten tonen. Indrukwekkend. We lopen vervolgens weer naar het centrale plein, maar gaan onderweg langs bij een winkeltje waar ze zuivere saffraan verkopen (10 euro voor 2 gram) en bij een tapijtwinkel, waar we een uitgebreide demonstratie krijgen van de verschillende regionale stijlen, de verschillende materialen en technieken van Perzische tapijten. Enorm verfijnde en prachtige tapijten (geknoopt) en kelims (geweven) krijgen we te zien, echt wat anders dan wat je bij ons als perzisch tapijtje beschouwt. Dan lopen we door naar de in 1629 voltooide moskee van de shah (Mashed-e Shah) aan het centrale plein. Dat is weer een geval waar je mond letterlijk van open valt als je er binnen loopt. De meest fantastische tegel decoratie in '7 kleuren tegels' aan de binnen- en buitenzijde van enorme hallen en koepels. Echt overweldigend, het hele complex. De ingangspartij ligt aan het plein, maar de moskee erachter is op Mecca georienteerd, zo'n 35 graden gedraaid. Enorme koepel met verbazende akoestische eigenschappen. Vanuit elk punt waar je staat heb je weer een ander fantastisch zicht op het complex. Dan lopen we door naar het Ali Qapu paleis, dat aan het eind van de 16e eeuw als eerste aan het plein is gebouwd en in de loop van de 17e eeuw uitgebouwd tot zijn huidige vorm met een enorm terras met prachtig uitzicht over het plein op de 3e verdieping en een zeer mooi gedecoreerde 'muziekkamer' op de 6e verdieping. Beiden alleen via nauwe en steile trappen te bereiken. Janke en Rob blijven beneden een ijsje eten. Als we hier zijn uitgekeken steken we het plein over naar de Sheikh Lotfollah moskee uit 1619, kleiner dan de shah moskee, maar met even mooie decoratie, hier veelal in fayence (in de vorm van mozaiek uit tegels van verschillende kleuren). Als je omhoog kijkt in de koepel zie je een pauw met een enorme staart, gevormd door het licht uit de omringende ramen, wonderbaarlijk. Er blijven weinig overtreffende trappen over voor de beschrijving van al het moois dat we zien. Na weer een uitstekende lunch en een vruchtensap op het terrasje dat we gisteren vonden gaan we naar het hotel terug. Weer een erg indrukwekkende dag. 's Avonds gaan we (op aanraden van TripAdvisor) nog erg gezellig eten op een dakterras aan de andere kant van de Sio-se Pol brug met lekkere dingen en prachtig uitzicht op de brug.
Zaterdag hebben we nog een dag in Isfahan. Vanmorgen voelt Janke zich niet zo lekker en daarom laten we het eerste bezoek van de dag, aan de vrijdagmoskee, aan ons voorbij gaan. Je kunt uiteindelijk toch niet alles zien. In de loop van de ochtend lopen we wel naar de Vank kathedraal, de belangrijkste kerk in de Armeense gemeenschap in Isfahan, die hier sinds begin 17e eeuw gevestigd is en die hier (nog steeds) de levendige wijk Nieuw Jolfa bevolkt (genoemd naar de oorspronkelijke plaats waaruit de gemeenschap in 1602 verdreven is). De kathedraal is in 1650 voltooid en is van binnen geheel beschilderd met scenes uit de Bijbel (en bloemmotieven die aan die in de moskeeen doen denken). Heel apart. Op het terrein is ook een Armeens historisch en een Armeens antropologisch museum gevestigd en een monument dat aan de Armeense genocide van 1915 herinnert. We laten samen met Rob en Jacq de uitgebreide lunch aan ons voorbij gaan en beperken ons tot een kop koffie en een stuk taart in een (Armeens) koffietentje. Na een paar uur uitrusten lopen we tegen het eind van de middag weer de stad in over de brede boulevard voor voetgangers. Gezelllige drukte van winkelend en flanerend publiek. Op het terras waar we ook de afgelopen dagen zaten drinken we nog een keer een sapje in afwachting van zonsondergang. Daarna (tegen 7 uur) lopen we met Rob en Jacq naar het hoofdplein dat nu prachtig verlicht is en gezellig druk met vele gezinnen die zitten te kletsen; de toeristenwinkels langs het plein hebben weinig klandizie, maar de plaatselijke bevolking vermaakt zich prima op het enorme plein. De moskeeen en het paleis zijn nu in een heel ander licht te bewonderen dan overdag. Nog steeds prachtig en nog sfeervoller. De grote moskee is open en we kunnen daar dus ook binnen nog wat extra foto's maken. Echt heerlijk om hier zo ontspannen rond te lopen bij een ideale temperatuur. Vlak bij het plein is de Namakdan mansion, een restaurant in de open lucht waar we (alweer) uitgebreid en heerlijk eten voor een habbekrats (nog geen 18 euro met z'n vieren). De taxi zet ons weer af bij de Sio-se brug waar we nog een keer overheen lopen tussen de massa flanerende Iranezen. Wat een stad is Isfahan!
Morgen vertrekken we weer erg vroeg uit de stad om op weg te gaan naar Persepolis en Shiraz. Daarover weer meer in ons volgende verslag!